တၢင်းႁူ့ၼိူဝ်ၵၢၼ်ၸတ်းၵၢၼ်ၼင်ႇႁိုဝ်ၵၢၼ်တေတိူဝ်းထိုင်တီႈ

ၶေႃႈၵႂၢမ်းဢၼ်ၸဝ်ႈႁၢၼ်(ယွင်ႁူၺ်ႈ)လၢတ်ႈၵႂၢမ်း ၼႂ်းပၢင်ၵုမ်လူင်ၵၢၼ်သၢင်ႈလွင်ႈငမ်းယဵၼ်ၼႂ်း တႆးတီႈဝဵင်ႈ တႃႈၵုင်ႈၼၼ်ႉ ဢၼ်ၵူၼ်းႁဝ်းၵူႊၵေႃ့ၵိုင်ႇလီႁူ့ဝႆ့တေ " Politics is the art of possible" ၾၢႆႇတႆးမၼ်းတႄႉ ပွင်ႇဝႃႈၵၢၼ်မိူင်းၼႆ့ပဵၼ်ၵၢၼ်ပၢႆးမွၼ်း ဢၼ်ႁဵၼ်းႁႂ်ႈပဵၼ်လႆႈၼႆဝႃႈ
ဢၼ်လႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈဢၼ်ႁဝ်းၶႂ်ႈပဵၼ်ၼၼ်ႉ ႁဝ်းလူဝ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းၵေႃ့ သၢင်ႈငဝ်းလၢႆး( Proactive )ဝႃႈၼႆ။ တွၼ်ႈတႃႇတေပဵၼ်မႃးလႆႈ ၽူႈသၢင်ႈငဝ်းလၢႆး( Proactive ) ဢၼ်ဝႃႈၼၼ့်ၵေႃႈ လူဝ်ႇလႆႈမီးလမ့်ၵတ့် ၵၢၼ်ၶၢတ်ႈလၢမ်းလႄႈလွင်ႈယုမ်ႇယမ်ၼိူဝ်ႁူဝ်႔ ဢၼ်ပႃႈ တႂ်ႈၼႆ့ယဝ်ႉ။

(႑) ၶၢဝ်းယၢမ်း (Timing)

(႒) ပၢႆးဝူၼ့် (Ideology)

(႓) ႁိမ်းႁွမ်း (Surrounding)

(႔) လမ့်ၵတ့်ၵၢၼ်ထတ်းႁၼ် (Ability of Judgement)

(႑) ၶၢဝ်းယၢမ်း (Timing) ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄ့ ႁဝ်းတေႁဵတ်းသင်သေဢမ်ႇဝႃႈ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း တူၺ်းၶၢဝ်းယၢမ်းဢွၼ်တၢင်း ထုၵ်ႇဢမ်ႇထုၵ်ႇမႅၼ်ႈ။ တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်းတူၺ်းဢဝ်တွၼ်ႊလိၵ်ႈဢၼ် ၼႆ့တီႈၼႆႈ ဝႃႈသိုၵ်းမၢၼ်ႊၶဝ်ႁဵတ်း ႁိုဝ်လိူၵ်ႈယၢမ်းလီ တႃႇၼွၵ်ႈမိူင်းပေႃးတေႁၼ်လီၶဝ်ၼၼ့်။ 

 (႒) ပၢႆးဝူၼ့် (Ideology) ဢၼ်ဝႃႈၼၼ့် ပဵၼ်ပၢႆးဝူၼ့်ဢၼ်ႁဝ်းယုမ်ႇယမ်သေဝႆ့ၵႃႊၶၼ်ၸွမ်းၼၼ့် ယဝ့်။ ပၢႆးဝူၼ့်ဢၼ်ၼႆ့ ဢမ်ႇၸႂ်ႈပၢႆးဝူၼ့်ဢၼ်ၼွၼ်းၾၼ်ဢဝ်ၵွႆး ပဵၼ်ပၢႆးဢၼ်ႁဝ်းဝႆ့ၵႃႊၶၼ်ၼိူဝ် မၼ်းတေ့တေ့ဝႃႈဝႃႈၼၼ့်ယဝ့်။ ၵဝ်ၶႃႈၸင်ႇၵွႆႈသမ်းလႅင်းၼႄထႅင်ႈ ထီႇထီႇထူၼ်ႈထူၼ်ႈၼႂ်း တွၼ်ႊလိၵ်ႈတၢင်ႇဢၼ် ၼိူဝ်ႁူဝ်ၶေႃႈပၢႆးဝူၼ့်လႄႈလွင်ႈဝႆႉၵႃႊၶၼ်ၼၼ့်။ သိုပ်ႈလူလွင်ႈပၢႆးဝူၼ်ႉ ႁူဝ်ႁွႆႈမၼ်းတီႈၼႆႈ                                                                                                                                                                                                         

(႓) ႁိမ်းႁွမ်း (Surrounding) ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄ့ ပေႃးႁဝ်းတေႁဵတ်းသင်သေဢမ်ႇဝႃႈ ႁဝ်းလူဝ်ႇ တူၺ်းပႃးႁိမ်းႁွမ်းႁဝ်းဝႃႈ ၸွင်ႇၶဝ်ပႃႈတူဝ်ႈတၼ်းတႃႇတေၸွမ်းႁဝ်း(ဢမ်ႇၼၼ့်) ၵမ့်ထႅမ်ႁဝ်းယဝ့် ႁိူဝ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ့်ယဝ့်။ 

(႔) လမ့်ၵတ့်ၵၢၼ်ထတ်းႁၼ် (Ability of Judgement) ဢၼ်ဝႃႈၼၼ့်တႄႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်လွင်ႈဢၼ် ဝႃႈႁဝ်းၼုမ်ႇတေႃႇငဝ်းလၢႆးလႄႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ပဵၼ်ၾၢႆႁဝ်းၼႆ့ၵႃႊႁိူဝ်ၼၼ့်ယဝ့်။ တွၼ်ႈတႃႇ တေထတ်းႁၼ်လႆႈႁႂ်ႈၸႅင်ႈလႅင်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁဝ်းၵေႃ့ပဵၼ်ၽူႈသၢင်ႈငဝ်းလၢႆး(Proactive) ၼႆ့ လူဝ်ႇ ပဵၼ်ၵူၼ်းၵေႃ့ဢၼ်ႁူ့ၼွၵ်ႈၼႂ်းၶွင်ဢၼ်ႁဝ်း(ဢမ်ႇၼၼ့်) ၵေႃ့ဢၼ်ႁဝ်းတေဢၢၼ်းသၢင်ႈၸူး ၼၼ့်ယဝ့်။ တူဝ်ယၢင်ႇ- ၸဝ်ႈႁၢၼ်(ယွင်ႁူၺ်)ၼႆႉ မၼ်းၸဝ်းယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ၵၢၼ်သၢင်ႈလွင်ႈငမ်း ယဵၼ်ပွၵ်ႈၼႆ့ၼႆ့ မၼ်းတေဢမ်ႇၸၢင်ႊႁူၼ်လင်ၵႂႃႇၶိုၼ်းယဝ့်။ သမ့်ဝႃႈထႅင်ႈ လွင်ႈဝႃႈၸွမ်ၸို်င်ႈ တဵင်းသဵင်ႇၵေႃႈၶႂ်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႊတႄႉတႄႉယူႇ ပွင်ႇဝႃႈၸဝ်ႈႁၢၼ်(ယွင်ႁူၺ်ႈ)ၼႆ့ ႁူ့ၼွၵ်ႈၼႂ်းလူင်ပွင် ၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ႊမၢၼ်ႊၼႆ့လီလီယဝ့်။